ژن های پرشی
ژن های پرشی توالی از "DNA" هستند که می توانند در جاهای مختلفی از ژنوم یک سلول منفرد جا به جا شوند ، که به این فرایند جا به جا شدگی می گویند . به این وسیله این فرایند سبب جهش و یا تغییر مقدار "DNA" در ژنوم میشود . ژن های پرشی "ترانسپزون" نیز نامیده می شوند ، و در ضمن نمونه هایی از عناصر متحرک ژنی نیز به حساب می آیند.
این موضوع توسط شخصی به نام "باربارا مک کلینتوک" کشف شد که این اکتشاف سبب شد تا او جایزه نوبل را در سال 1985 کسب کند .
عناصر متحرک ژنی متنوع هستند به طوری که می توان آنها را بر اساس مکانیسم جا به جا شدگی به دو گروه تیپ 1 و تیپ 2 تقسیم بندی کرد.
عناصر متحرک ژنی تیپ 1
رترو ترانسپزون ها چند کپی از خود می گیرند و این رو نوشت ها را در نقاط متعددی از ژنوم می چسبانند. این مکانیسم به شکلی است که در ابتدا رترو ترانسپزون ها به "RNA" رونویسی می شوند و بعد دوباره با آنزیم ترانس کریپتاز معکوس به "DNA" بر می گردند و دوباره در ژنوم جای گیری می کنند.
رفتار رترو ترانسپزون ها خیلی به عمل رترو ویروس هایی همچون " HIV" شبیه است، که این سر آغازی برای سیر تکاملی این گونه ویروس هاست.
رترو ترانسپزون ها خود به سه گروه اصلی تقسیم می شوند :
: آنزیم ترانس کرپتاز معکوس را رمز گذاری می کنندViral Retrotransposons
( برای تبدیل "RNA" به "DNA" ) که این دسته تداومی طولانی "LTR" مانند رترو ویروس ها دارد .
LINES Retrotransposons : آنزیم ترانس کرپتاز معکوس را رمز گذاری می کنند اما بر خلاف نوع اول تداوم کوتاهی دارد، و توسط "RNA" پلیمراز "II" رونوسی می شوند.
: آنزیم ترانس کرپتاز معکوس را Nonviral superfamily Retrotransposons
رمز گذاری نمی کنند و توسط "RNA" پلیمراز "III" رونویسی می شود.
عناصر متحرک ژنی تیپ 2
بزرگترین تفاوت این دسته از ژن های پرشی با رترو ترانسپزون ها در این است که مکانیسم جا به جا شدگی در این دسته بر خلاف نوع " I" مستقیم صورت می گیرد و نیازی به رو نویسی های متعدد و تبدیل شدن به "RNA" نیست.
عناصر متحرک ژنی تیپ 2 توسط آنزیم ترانسپزاز برای "بریدن و چسباندن" به طور مستقیم از نقطه ای به نقطه ی دیگر ژنوم جا به جا میشود.
ژن های پرشی برای پژوهشگران بسیار مفید است ، از آن جهت که این ژن ها وسیله برای اصلاح "DNA" در ژنوم یک موجود زنده می باشند. و این ژن ها وظیفه ساختن بعضی آنزیم های مهم را نیز دارند.
سلام دوستان اگر مایل به دیدن اطلاعات بیشتری راجع به این گونه از ژن ها هستید رو لینک منبع کلیک کنید.
منبع: http://en.wikipedia.org/wiki/Transposon